Dag 362

Bezoek aan Duitse wijnboeren, dag 2

Gisteravond ben ik met een gerust hart en hoofd gaan slapen. Ik heb mijn vier weekstages voor 2014 rond! Eén maal in de Moezel bij Clemens Busch, twee maal in de Ahr bij Michael Kriechel en Marc Linden en één maal bij Reinhold Grossman in de Nahe. Vandaag dus gewoon op bezoek bij wijnboeren, kletsen en proeven, kijken en voelen… Lekker!

Ik duik verder de Rheinlandpfalz in, op bezoek bij een wijnboer die een aansprekende website heeft en waarvan ik weet dat hij nog maar net komt kijken. En tegelijk ook een rot in het vak, die biologisch verbouwd.

3. Weingut Engel, Flörsheim-Dalsheim
Wat heerlijk om mee te maken, zo’n jonge wijnboer. Albrecht Engel, zoon in een wijnfamilie, is 21 en zit nog op school. En hij ziet het bedrijf van zijn vader en moeder en omringende familieleden en denkt – al lang – “Zo ga ik het niet doen!”

Albrecht heeft wijn door zijn aderen lopen en wil dan ook echte wijn maken. Wijn van de klassieke druivenrassen die in de Rheinhessen van oorsprong thuis horen. Mooie droge wijnen, mono cépage, met lekker veel terroir en hoge kwaliteit.

Bij aankomst sleept hij mij gelijk mee de gaard door, en laat vol enthousiasme zien wat er gebeurt op de Frauenberg, een van de heuvels in de omgeving waar grote wijnarealen staan. De grond is er rood van het ijzer, de helling niet te stijl en de ranken lijken allemaal vrij jong. Navraag over de leeftijd van de ranken leert dat er niet al te lang geleden een soort ruilverkaveling heeft plaatsgevonden, waarbij er gelijk ook nieuwe wegen zijn aangelegd. Alles opgelegd door de overheid.

De ronde door de velden eindigt in het gebouw waar Albrecht de wijn maakt. Het is de oude familieplek, die inmiddels te klein is voor de wijnen van vader Udo, eigenaar van Weingut Udo Engel. Albrecht begint een beetje te glimmen als we de ruimtes induiken. Vol trots toont hij alle onderdelen van de wijnproductie en laat uiteindelijk een paar wijnen rechtstreeks uit de cuve proeven.

Zeker het proeven van de Riesling is een nieuwe ervaring. De gisten zijn er nog volop in aanwezig, wat de wijn een wit troebele kleur geeft. Het is leuk om eens zulke jonge wijnen, recht uit het vat, te proeven en te bemerken wat er nog allemaal met de smaak gebeurt. De wijn is inmiddels ruim twee maanden in aanbouw en heeft nog een paar weken te gaan voordat ze klaar zijn of uitgebouwd worden. Daar gebeurt dus nog heel veel, maar je proef al wel de potentie van de wijn.

Albrecht is ook zeer geïnteresseerd in mijn verhaal. Ik leg hem uit waar ik vandaan kom, hoe ik op het idee ben gekomen en wat ik hoop te gaan bereiken. Het verbaast hem wel dat ik wil gaan werken met de nieuwe druivenrassen, waar hij het niet hoog mee op heeft. Maar na uitleg dat Nederland gewoon te weinig zonuren heeft en te vochtig is voor de schimmelgevoelige rassen, gaat hij mee in mijn keuzes.

Al kletsend en filosoferend eindigen we in de proefkelder, terug op de plek waar ik de korte reis met Albrecht begonnen ben. Ik proef vijf van zijn 2012 wijnen, zijn eerste eigen wijnjaar. Te bedenken dat hij deze wijn dus eigenlijk begonnen is te maken voor hij 20 was, is best indrukwekkend. En de wijnen zijn dat ook!

Hij heeft zijn wijnen ingedeeld in twee klassen, eigenlijk analoog aan de klassieke AOC indelingen, zoals je ze veel aantreft in bijvoorbeeld Frankrijk. Er zijn drie wijnen die van druiven uit het gebied zijn gemaakt, naast de twee wijnen van druiven specifiek uit het dorp. Of eigenlijk twee dorpen: Nieder-Flörsheim en Dalsheim. De wijnen uit de dorpen maakt hij in een hogere kwaliteit, wat begint met minder druiven en dus minder opbrengst per rank.

De drie wijnen van het eerste type maakt Albrecht zeer droog! Er zit zeer weinig restsuiker in. De eerste is van de Riesling druif, de tweede van Silvaner en de laatste van de voor mij totaal onbekende druif Scheurebe. Het zijn alle drie al zeer mooie wijnen, met veel smaak en terroir. De laatste opende ook al mooi in de neus, waar de andere twee nog zeer gesloten zijn. Na die open neus geeft de Scheurebe een kleine smaakexplosie af aan je tong, met sappige smaken en een peperig gevoel op het verhemelte.

Van de hogere segment wijnen maakt hij een Riesling en een Weisser Burgunder. De eerste is een kleine teleurstelling. Van een Riesling verwacht ik wel wat, zeker in deze vorm. Maar de neus is gesloten, het zuurtje te scherp en de smaak redelijk vlak. De nasmaak is foetsie voor je het weet.

De 2012 Dalsheim Weisser Burgunder is echter een juweeltje, met een strakke, frisse, grassige neus en een verrassend volle smaak, lekker scherp zuurtje en een beetje boter. In de lange nasmaak zit een beetje artisjok. Een doos Scheuerebe en een doos Weisser Burgunder verdwijnen in de kofferbak.

Bij het afscheid spreken we beide de wens uit in contact te blijven. Ik heb met Albrecht en mooi adres en een goed contact te pakken voor een zeer leerzame langere stage, ergens in 2016 of 2017. Geweldig!

4. Weingut Reinhold Grossmann, Windesheim
De biologische wijnboer Grossmann heb ik al uitgebreid gesproken vanuit Nederland, in verschillende telefoongesprekken. Een eigenwijze, soms iets negatieve man, met veel tekst en passie voor zijn bedrijf.

Reinhold heeft negen hectare wijnranken over 30 kaveltjes in en om Windesheim in het Nahe wijngebied. Hij verbouwt veel nieuwe soorten druiven, waarvan ik nu in gedachte de notitie maak nog eens na te vragen welke soorten precies. In ieder geval Regent, maar ook de meer klassieke rassen als Spätburgunder en Reisling.

Bij aankomst sleept ook Reinhold mij gelijk mee op een ronde door de velden. Links en rechts stappen we uit, waarbij ik wordt gewezen op wat volgens hem heel goed en wat heel slecht is. De manier van omgang met en respect voor de grond, goed en zeer slecht gesnoeide ranken… Alles wijst hij aan, neemt het in de vingers en licht alles uitgebreid toe.

Tussendoor stelt hij mij regelmatig een vraag, over hoe ik ben begonnen en wat ik van plan ben, maar met beantwoorden kom ik nooit ver. Voordat ik mijn eerste zin af heb, ziet hij alweer iets waar hij mij op móét wijzen en waarover hij weer graag wil vertellen. Ik laat hem dit graag doen! De man weet duidelijk heel veel en legt de zaken goed en rustig uit. Ik heb nu al, zo halverwege ons tochtje, heel veel zin om een week stage te gaan lopen hier.

Terug op het domein schuiven we in de keuken aan bij zijn vrouw en twee dochters voor koffie en koek. De dames sluiten naadloos aan in ons gesprek en we praten door over de zin én onzin van wijn maken en waarom ik toch in Godsnaam ga beginnen met het vak! Lachend nemen we afscheid van elkaar. Kort maar, want half februari ben ik terug voor mijn eerste stageweek. Zin in!

Dag 361

Bezoek aan Duitse wijnboeren, dag 1

Vandaag ben ik vroeg vertrokken naar Duitsland, met als doel het Ahr wijngebied, onderdeel van de Rheinpfalz. Hier in dit wijngebied ben ik op zoek naar mogelijkheden om meer ervaring op te doen in de gaard. Ik stel de Winzer (Duitse wijnboer) de vraag of zij ermee geholpen zijn met mijn inzet in hun bedrijf voor één week, een korte stage. En dat hoop ik vier maal een week te kunnen doen voor 1 september 2014.

In september begin ik in België met een vakopleiding, wat mij elke week een avond naar het Belgische Hasselt moet brengen. In die periode kan ik niet zomaar meer een week weg. Die cursus vraagt een aardige investering. Niet zozeer in geld, de opleiding is goed betaalbaar. Nee, het gaat meer om mijn persoonlijke investering in tijd en de gevolgen daarvan voor mijn gezin.

Vooraf aan het aangaan van deze uitdaging, wil ik goed geproefd en geroken hebben aan het taaiste stuk van het wijnboerschap: de noeste arbeid in de gaard. Of althans, zo goed als mogelijk, in deze fase van mijn ontwikkeling. Ik heb nog een baan die de nodige tijd van mij vereist, en het nodige aan inkomen oplevert. In de ongeveer zes weken aan vakantie die ik tot mijn beschikking heb, wil ik graag vier weken geven aan dit onderzoek.

De stage moet een soort win-win situatie opleveren. Mijn persoonlijke doelen in de weken ervaring in Duitse gaarden moeten hand in hand gaan met de voordelen voor de Winzer. Mijn persoonlijke doelen zijn:
- Met de poten in de modder een week eerlijke arbeid in de gaard, om een gevoel te krijgen bij wat de gevolgen zijn van mijn keuze. Ik geloof dat het werk in de wijnkelder - het Walhalla waar de wijn gemaakt word - mij geheel gaat bekoren en interesseren. Bekoren en interesseren van het werk in de gaard is minder evident. Het is repetitief werk, wat ik alleen moet doen, als gevolg van de schaal waarin de gaard wil beginnen. Hoe voelt dat?
- Opbouwen van een netwerk van (Duitse) bedrijven en personen in de wijnindustrie. Bedrijven waar je ranken kan kopen, wijn (mobiel) kan laten bottelen, schuimwijn kan laten maken, machines kan kopen. Maar ook een netwerk van personen, zoals oenologen.
- Inspiratie opdoen voor keuzes in mijn wijnbedrijf, die het uniek en bijzonder kan maken. Welke keuzes maken deze wijnboeren, waar ik vandaag en morgen langs ga en waar ik in de toekomst stage ga lopen?

Hier aan de wildragout, in een restaurantje in Brauneberg aan de Moezel, maak ik verslag op van de twee bezoeken van vandaag.

1. Weingut Peter Kriechel, Ahrweiler
Kort voor mijn vertrek heb ik lukraak een paar wijnboeren gevonden op het internet. Hier in de Ahr een stuk of vijf, want ik weet nog niet goed wat te verwachten. De eerste die ik wil opzoeken is niet te vinden op het adres van de website. Ik bel het telefoonnummer wat bij het bedrijf hoort en verneem dat op dat adres alleen een postbus is! De man die ik spreek heeft het wijndomein samen met een maat. De maat gaat meer over het werk in de gaard en hij verzoekt mij om met die maat verder te schakelen. Die krijg ik niet te pakken, dus ik kies wijngaard nummer twee op mijn lijst.

Nu éérst even bellen, voordat ik weer naar een postbus sta te koekeloeren. De wijnboer neemt enthousiast op en staat open voor een bezoek aan zijn gaard, een paar kilometer verderop van de plek waar ik sta. Ik word even later gastvrij ontvangen door Michael Kriechel, een van de zeven huidige eigenaren van dit familiebedrijf.

Michael luistert eerst aandachtig naar mijn verhaal, hoe ik een Nederlandse Wijnboer ga worden. Hij reageert daar enthousiast op en vertelt dat hij samenwerkt met een paar mensen om in Zweden een gaard op te zetten, nog wel met klonen van zijn eigen Frühburgunder. Eigenlijk geeft hij meteen aan graag mee te werken aan mijn plan en accepteert het voorstel om in zijn bedrijf een stage te gaan lopen. We spreken voorlopig de tweede week van april af.

Na dit goede, gezellige en vooral duidelijke gesprek, nemen we nog uitgebreid de tijd om de wijnkelder te aanschouwen. Daar wordt onomstotelijk duidelijk dat het hier om een groot bedrijf gaat! De kelder heeft dimensies die van de straatzijde niet te bevroeden zijn. En alles wordt in het bedrijf zelf gedaan, veelal met de hand en zeker met respect naar de natuur. Niet biologisch, eigenlijk om dezelfde bezwaren als ik heb tegen dit predicaat.

Aan het einde neem ik nog de kans om het een en ander te proeven. Het bedrijf – het Ahrgebied in het algemeen – maakt veel rood, wijn in de stijl van de Bourgogne en vooral de Elzas. Ik proef variaties van de Spätburgunder, Frühburgunder en de Regent. Door de potentie van de Regent in Nederland – alhoewel met kanttekeningen – en de goede smaak van deze wijn, bestel ik hiervan een doos voor thuis!

2. Weingut Sonnenberg, Bad Neuenahr
Via Fred Lorsheid, wijngaard De Vier Ambachten, heb ik de naam van Marc Linden van Weingut Sonnenberg doorgekregen. Op zijn vele wijnreizen is Fred het bezoek aan deze man goed bijgebleven. "Een man met een verhaal", zo bracht Fred het.

Herr Linden stelde niet teleur. In korte en krachtige zinnen gaf hij aan het begin van ons gesprek weer hoe hij aankijkt tegen het starten van een wijnbedrijf, het goede en slechte van wijn maken, hoe hij zelf te werk gaat en wat hij en zijn vrouw allemaal ondernemen in de omgeving van zijn bedrijf.

Daarin viel me het meeste op hoe hij het werk in de wijnkelder beschouwd. Hij beschrijft het simpel als een werk waarin je alleen maar mag hopen zo min mogelijk fouten te maken. De wijn wordt in zijn visie gemaakt in de gaard. Daar worden alle smaken en potentie in de druif gestopt, door goede mineralen in de grond, de juiste onderstokken en druivenrassen, en goed beheer van de hout, groen en tros.

In de wijnkelder kan je – nee, moet je – geen smaken meer toevoegen. Door goede behandeling van de druif, jusite gisting, goed klaren en zuuromzetting, et cetera, maakt hij in mono cépage pure wijnen waarin terroir terug te vinden is. Geen kilo’s hout of andere trukendozen, nee: het pure spul.

En dat super eigenwijs gemaakt! En dat trekt mij zo aan het vak. Ja, je moet gewoon eigenwijs zijn als wijnboer, om je plek aan de bovenkant van de markt te bemachtigen en waar te maken. Reeds.

En ook deze wijnboer staat open voor een stage, waarbij hij aangeeft dat het in augustus altijd wat rustiger is, maar daar buiten er altijd voldoende werk is. Ik ga thuis een week prikken en aan hem doorgeven.

Voor vertrek nog even geproefd van zijn wijnen. De rode zijn van hoge kwaliteit, maar nog jong en gesloten. Ik ben nu niet op zoek naar een oplegwijn, dus neem twee dozen witte wijn mee. Een doos Grauburgunder Feinherb en een doos Blanc de Noir Spätburgunder, beide uit 2012. Zeker de laatste is gewoon een smaakexplosie in je mond, na een mooie ongewoon rijke neus, afgerond met een ellenlange afdronk. Halverwege de route naar mijn hotel in Brauneberg, proef ik ‘m eigenlijk nog steeds…